Yucatan, We will be back!

Het was effe (te lang) geleden dat we nog een verre reis handen ondernomen. Net terug van Yucatan, een reis die nog even zal nazinderen, een echte ontdekkingsreis voor al onze zintuigen.

Yucatan, zegt de gemiddelde Belg amper iets, Cancun daarentegen…  Cancun roept in eerste instantie alleen maar playa party beelden op. 

Yucatan is zo veel meer dan Cancun. In Cancun hebben we overigens maar één ding bezocht: de luchthaven.

Onze vriend en collega, Maykol Garcia had in het najaar van 2022 besloten om voor langere tijd naar Yucatan te trekken en er mee te werken aan een nieuw project: Tabi, een enorm jungle natuurgebied nabij het dorp Oxkutzca. Het betekende voor ons de uitgelezen kans om een wereld te verkennen die 100% nieuw voor ons was. We doopten het project ‘Yucatán, entre mar y selva, 2023’. (Yucatán, tussen zee en jungle)

Maykol, van Venezolaanse afkomst, is een echte bushcrafter, maar evenzeer een ervaren jungle crafter. Hij heeft een groot deel van zijn leven in de jungle gewoond en hij verbleef in het kader van een drie jaar durend waterzuiveringsproject ook bij verschillende stammen in het Amazone gebied.

BlueCore en Aborigentrible willen in de nabije toekomst er alles aan doen om de natuur dichter bij de mens te brengen en omgekeerd; dit alles met als uitvalsbasis de hacienda San Juan Bautista de Tabi.

Rewilding Drum werd door beide organisaties uitgenodigd om te bekijken op welke manier we zouden kunnen samenwerken. Ons twee weken durende verblijf in Yucatan was een snelle opeenvolging van formele, maar veel meer nog informele vergaderingen en besprekingen en bezoeken én vele onvergetelijke nieuwe zintuigelijke indrukken.

Graag delen we een aantal herinneringen en ervaringen die ons in het geheugen gegrift staan.

Ook in video beschikbaar in onze Youtube kanaal

 

Posada El Turix de Vega

 

Na een lange vliegreis; Brussel – Madrid – Cancun, volgde nog een 300 km lange autoreis naar Cansachab, een maya dorp op een uurtje van de grootstad Mérida.

Een beetje zombi van de lange reis kwamen we rond middernacht aan in Cansahcab aan waar de tropische hitte ons een exotische klap gaf, amaai het is hier warm. Het werd dus een warm weerzien met Maykol, wat tot laat in de nacht gevierd werd met een al even exotisch welkomshap; tamales: een massa van maismeel met stukjes kip, gewikkeld in een bananenbladeren.  

Slechts enkele uren slaap later werden we abrupt opgeschrikt door een luidruchtig getik tegen de venster. We veerden recht en gingen klaarwakker maar zonder resultaat op onderzoek. Maykol zou ons later geruststellen en ons leren dat het een locale hagedis was die met zijn staart wild tekeer ging tegen het vensterglas.

Na opnieuw luttele uren snoezen werden we alweer gewekt door de uitdrukkelijke geluiden van een geheel andere fauna en flora die we hier gewend zijn. Hier ga je niet naar de jungle, hier is de jungle overal aanwezig. De volgende dagen zou Posada El turix de perfecte uitvalsbasis zijn voor de eerste jungle en maya contacten.

 

Centro Cultural Cansahcab

 

We bezochten oa het Casa Cultural Cansachab, een inspirerende initiatief van don Miguel en zijn staf dat sinds 2019 gratis muzikale en sportieve activiteiten aanbiedt aan maya jongeren uit Yucatan.

Een aantal onder hen schopte het tot muzikant met nationale en zelfs internationale erkenning.

 

Hacienda San Juan Bautista de Tabi

 

Ons verblijf in de hacienda met een loodzware vochtige hitte, een steek van de kogelmier, ons eerste exotisch contact met een tarantula spin, de boa slang en de Mapanare of Nauyaca slang, die bestempeld wordt als de meest giftige van de regio en de steeds oorverdovende aanwezigheid van de typische maar voor ons totaal onbekende junglegeluiden.

Jordi Gene, bezieler van het Tabi project stelt het kort en krachtig als volgt: “Hacienda Tabi was gedurende generaties het symbool van de kolonisatie van mens en natuur. We zullen er alles aan doen opdat diezelfde hacienda in de nabije toekomst het symbool wordt van de dekolonisatie.

 

Jaguar

 

Onze eerste jaguar: we zagen hem niet in het wild, het was in een opvangcentrum waar dieren uit benarde posities werden opgevangen.

We hadden  uiteraard al beelden gezien van de jaguar, maar de gracieuze kalme manier van bewegen van deze grote katachtige deed onze  mond alvast letterlijk openvallen.

 

Maya ceremonie’s met Don Edgar

 

Met men (sjamaan) don Edgar deden we twee ceremonies, een temazcal en een vuurceremonie.

Een Temazcal is een zweetruimte van de inheemse bevolking van Meso-Amerika. Het woord Temazcal (Temazcalli) komt uit het Nahuatl en betekent “huis van hitte”. In het oude Meso-Amerika werd het gebruikt als genezend ritueel om na lichamelijke inspanning – bijvoorbeeld na een strijd of spel – het lichaam ceremonieel te reinigen. Het werd ook gezien als toepassing om de gezondheid te verbeteren, het genezen van zieken en voor vrouwen om een bevalling voor te bereiden.

De zweethut komt vrij vaak in midden-Amerika voor, maar de Temazcal is anders. Het is gebouwd van meestal vulkanisch gesteente in een op een iglo lijkende cirkelvormige koepel. Er zijn echter ook archeologische vondsten bekend van rechthoekige vormen. Om de ruimte op te warmen, wordt, omdat deze door de temperatuur niet ontploffen, vulkanisch gesteente verwarmd en daarna in een kuil in het midden van de Temazcal neergelegd waarna overgoten met water.

Tijdens don Edgar’s  vuurceremonie werd na de nodige inleiding een mooi cirkelvormig vuur aangemaakt dat dienst zou doen als communicatiemiddel tussen ons, de natuur en onze voorouders.

 Beide ceremonies waren eenvoudig, inspirerend en alles behalve zweverig. Ze passen perfect binnen de de hele rewilding lifestyle gedachte waar het ook draait om het herwinnen van de connectie met de natuur, onszelf en onze geliefden.

 

 

Slapen in een hangmat

 

Slapen in een hangmat: viel dat effe mee zeg, in het Europese bushcraftwereldje is de hangmat al een tijdje een heuse hype, maar wij waren er nooit echt wild van geworden.

Hier in de jungle echter, was die hangmat volledig op zijn plaats en nog verdomd comfortabel ook. Misschien worden we nu ook hier op één of andere manier wel fan.

 

Rancho Chan Xunan

 

Pollo is een specialist in ‘doma natural’, een manier van natuurlijk omgaan met paarden zonder dwang, dominantie of geweld.

Ons contact met de wonderlijke paardenwereld  was geleden van onze tocht door de Rocky Mountains  met paard en pakpaarden. Wij mochten met ‘paard-en-mens’  trainer Pollo, later alleen, aan de slag met een prachtig appaloosa paard. Een paard dat je na wat wederzijdse gewenning en communicatieoefeningen gewillig mee volgt , het doet iets met een mens.

Tot paardrijden is het niet gekomen. we hadden genoeg aan dat intens contact met het paard, maar wie weet, bij een volgend bezoek…

Eerlijk, er hing in de ranch een heerlijk mexicaans cowboy sfeertje waar we  enorm van houden.

 

Lezing Rewilding Lifestyle in Mérida

 

Op 3 februari gaven we een lezing over de rewilding lifestyle in het centrum van Mérida. Het werd een prachtavond met enthousiaste deelnemers en de nodige persbelangstelling. Na onze uiteenzetting gaven de Cansahcab jongeren nog een kippenvel concert. De opbrengst van de avond ging naar het Centro Cultural Cansahcab.

Sjamaan don Edgar was ook aanwezig en hij drukte nadrukkelijk zijn appreciatie uit voor onze uiteenzetting. Tijdens onze tweede ceremonie, die van het vuur, herhaalde hij zelfs tekstueel enkele woorden en zinnen uit onze uiteenzetting. Een beetje, bescheiden, fier toch wel!

 

 

Cenotes

 

Na een lange hobbelige Parijs Dakar waardige jungle rit kwamen we aan bij wat Maykol bestempelde als één van de mooiste cenotes van Yucatan.

Yucatan, een jungle zonder… rivieren! Rivieren vind je er niet, maar cenotes des te meer, ongeveer 3000. Mijn vrije vertaling voor cenote zou ongeveer zo klinken: zwemmen tussen hemel en onderwereld.

De iets wetenschappelijkere uitleg klinkt ongeveer zo: Een cenote is een diepe, met water gevulde sinkhole in kalksteen die wordt gemaakt wanneer het dak van een ondergrondse grot instort. Hierdoor ontstaat een natuurlijke poel die wordt gevuld door regen en water dat uit ondergrondse rivieren stroomt.

Het woord cenote komt van het Maya-woord dzonot, wat “goed” betekent. Sommige cenotes zijn verticale, met water gevulde schachten, terwijl anderen grotten zijn met poelen en onderwaterdoorgangen in hun binnenste. Cenotes hebben over het algemeen heel helder, koel, zoet water.

Cenotes zijn wijdverspreid in het schiereiland Yucatan, waar de bodem voornamelijk bestaat uit kalksteen en er zijn duizenden cenotes en ondergrondse rivieren; ze zijn de belangrijkste bron van water in het gebied.

Cenotes waren ritueel belangrijk voor de oude Maya’s omdat ze werden beschouwd als passages naar de onderwereld. Veel cenotes, waaronder de Heilige Cenote in Chichen Itza en de cenote in Dzibilchaltún, werden gebruikt voor opofferingsdoeleinden: menselijke en dierlijke skeletten, maar ook opofferingsvoorwerpen van goud, jade, aardewerk en wierook zijn van ze gebaggerd.

 

De Golf van Mexico

 

Initieel hadden we gedacht ook behoorlijk wat tijd door te brengen aan de kust. Maar ‘slecht weer’ en een woelige zee weerhielden ons bijvoorbeeld van een dagje vissen en snorkelen.

De laatste dag van ons verblijf beslisten we, goed of slecht weer, hoe dan ook een verfrissende duik te nemen in de Caraïbische zee. Alleen moest Maykol toch even corrigeren. We doken niet de Caraïbische zee in, maar wel de Golf van Mexico.

Op zijn minst even goed!

 

Wordt vervolgd

 

Zoals eerder gezegd was de jungle een compleet nieuwe wereld voor ons, eentje die best wel imponeert en snel het nodige respect afdwingt. De Rewilding lessen en ervaringen waren veelvuldig.

Yucatan kreunt onder de uitbreidingsdrang van enerzijds massatoerisme mastodont Cancun en de pijlsnel groeiende grootstad Mérida. De jungle tracht terug te vechten maar moet elke dag terrein prijs geven. Ook de plastieke afvalberg is enorm.

Maar anderzijds is er een duidelijk groeiend bewustzijn onder de Yucateros dat de jungle en de nog levende Mayacultuur van onbeschrijfelijke waarde zijn. Mooie initiatieven worden opgestart om dit alles te vrijwaren van roofbouw.

Bluecore en Aborigentribe, bedankt alvast om daaraan mee te werken.

En wij gaan aan ‘Yucatan, entre mar y selva, 2023’ alvast, samen met jullie, een vervolg breien.